φωτόνιο

φωτόνιο
Στοιχειώδες συστατικό της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, το οποίο έχει σωματιδιακές ιδιότητες, κινείται (στο κενό) με την ταχύτητα του φωτός (300.000 χλμ. /δευτ.) και είναι εφοδιασμένο με μια ποσότητα ενέργειας (κβάντο) ίση προς hv, όπου h η σταθερά δράσης του Πλανκ (h = 6,62 · 10-27 έργια · δευτ.) και ν η συχνότητα της θεωρούμενης ακτινοβολίας. Από αυτό συμπεραίνουμε ότι όσο υψηλότερη είναι η συχνότητα της ακτινοβολίας τόσο μεγαλύτερη είναι η ενέργεια των φ. που την αποτελούν. Την έννοια του φ. την καθιέρωσε το 1905 ο Αϊνστάιν, για να δώσει μια ικανοποιητική ποσοτική ερμηνεία του φωτοηλεκτρικού φαινομένου, διαδικασία αρκετά απλή της αλληλεπίδρασης μεταξύ ακτινοβολιών και ύλης. Η παρατήρηση στη συνέχεια άλλων φαινομένων, όπως το φαινόμενο Κόμπτον, επιβεβαίωσε την ύπαρξη των φ. Κατ’ αναλογία, ο όρος φ. επεκτείνεται και στον προσδιορισμό των κβάντων των ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών με συχνότητες διαφορετικές από εκείνες του ορατού φάσματος. Φ. παράγονται κάθε φορά που σε ένα άτομο έχουμε μετάβαση ενός σωματιδίου, ηλεκτρικά φορτισμένου, από μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται με υψηλότερη ενέργεια σε μία κατάσταση με μικρότερη ενέργεια. Οι μεταβάσεις σε άλλη κατάσταση ενέργειας των περιφερειακών ηλεκτρονίων προκαλούν εκπομπή φ., εφοδιασμένων όμως με μικρή ενέργεια (χαμηλή συχνότητα)· εκείνα τα εσωτερικά δίνουν αφορμή σε εκπομπή ακτίνων Χ· κατά τις μεταβάσεις των πυρήνων από την κατάσταση διέγερσης στη θεμελιώδη κατάσταση, έχουμε εκπομπή ακτίνων γ. Η εισαγωγή της έννοιας του φ. στη φυσική επέτρεψε να περιγραφεί τελείως ο δυϊσμός που υπάρχει στη συμπεριφορά του φωτός: η κυματική από τη μια μεριά (όπως αποδεικνύουν τα φαινόμενα διάχυσης και συμβολής), η σωματιδιακή από την άλλη (φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, φαινόμενο Κόμπτον). Εκτός από τα φαινόμενα αλληλεπίδρασης μεταξύ ακτινοβολιών και ύλης που αναφέραμε, τα φ. υψηλής ενέργειας παράγουν ζεύγη θετικών και αρνητικών ηλεκτρονίων· αντίθετα, κατά την εκμηδένιση ενός θετικού ηλεκτρονίου (ποζιτρόνιο) και ενός αρνητικού ηλεκτρονίου, παράγεται ένα φ. Οι ιδιότητες των φ. μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: δεν έχουν μάζα ηρεμίας, επειδή υπάρχουν μόνο σε κίνηση με την ταχύτητα του φωτός· στερούνται ηλεκτρικού φορτίου και μαγνητικής ροπής και κατά συνέπεια δεν αποκλίνουν από την πορεία τους παρουσία μαγνητικών και ηλεκτρικών πεδίων· έχουν δική τους γωνιακή ροπή ίση προς , η οποία μπορεί να ερμηνευθεί ως περιστροφή γύρω από τον εαυτό τους. Η αναγνώριση του ασυνεχούς χαρακτήρα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας –δηλαδή της κατάτμησής της σε φ.– επέτρεψε να δοθεί πλήρης ερμηνεία ακόμα και σε φαινόμενα χημικά, τα οποία παράγονται από τη δράση του φωτός ή από άλλες ακτινοβολίες.
* * *
το, Ν
φυσ. κβαντόνιο, αναφερόμενο στο φως και γενικότερα στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, φορέας τών ηλεκτρομαγνητικών αλληλεπιδράσεων.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. photon < φως, φωτός].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • φωτόνιο — το (φυσ.), αλλ. κβάντο, συνηθέστ. στον πληθ., κβάντα στοιχειώδες ποσό ενέργειας το οποίο έχει σωματιδιακές ιδιότητες και αποτελεί το φορέα της ασυνεχούς διάδοσης της ακτινοβόλας ενέργειας …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • ιονισμός (του ατόμου) — Φαινόμενο κατά το οποίο ένα άτομο, αρχικά ουδέτερο, μετατρέπεται σε ένα ιόν, που έχει ένα ή περισσότερα ηλεκτρικά φορτία, καθώς ένας αριθμός ηλεκτρονίων, που περιφέρονταν αρχικά γύρω από τον πυρήνα του, έχει διαφύγει της έλξης και κινούνται,… …   Dictionary of Greek

  • εξαναγκασμένη εκπομπή — Φαινόμενο, κατά το οποίο ένα φωτόνιο συναντά ένα άτομο που βρίσκεται σε διεγερμένη κατάσταση και το αναγκάζει να εκπέμψει ένα πανομοιότυπο φωτόνιο (δηλαδή, φωτόνιο που δεν έχει μόνο την ίδια ενέργεια και συχνότητα, αλλά και την ίδια διεύθυνση και …   Dictionary of Greek

  • δίδυμη γένεση — Φαινόμενο κατά το οποίο εξαφανίζεται ένα φωτόνιο κοντά σε έναν πυρήνα, που έχει μόνο καταλυτικό ρόλο, και δημιουργείται ταυτόχρονα ένα ζεύγος ποζιτρονίου και ηλεκτρονίου. Για να σχηματιστεί ένα μόνο σωμάτιο μη μηδενικής μάζας ηρεμίας από ένα… …   Dictionary of Greek

  • Κόμπτον, Άρθουρ Χόλι — (Arthur Holly Compton, Γκούστερ, Οχάιο 1892 – 1962). Αμερικανός φυσικός. Διετέλεσε καθηγητής, από το 1920, στο πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον του Σεντ Λούις και από το 1923 στο πανεπιστήμιο του Σικάγο. Σε αυτόν οφείλεται η ανακάλυψη του φαινομένου που… …   Dictionary of Greek

  • κοσμικές ακτίνες — Σωματιδιακή ακτινοβολία που προέρχεται από τους κοσμικούς χώρους και καταλήγει σταθερά πάνω στην επιφάνεια της Γης. Τα ατομικά ή υποατομικά σωματίδια που αποτελούν τις κ.α. διαθέτουν πολύ υψηλές ενέργειες. Ενδεικτικό είναι ότι τα πρωτόνια,… …   Dictionary of Greek

  • διέγερση — H πράξη και το αποτέλεσμα του διεγείρω· η παρόρμηση, η τόνωση, η έξαψη, η παρόξυνση. (Φυσ.) Διαδικασία κατά την οποία ένα ηλεκτρόνιο, συνδεδεμένο με ένα άτομο, αποκτά αρκετή ενέργεια για να μετακινηθεί από μία χαμηλότερη σε μία υψηλότερη τροχιά,… …   Dictionary of Greek

  • κβάντο — Στοιχειώδης αδιαίρετη ποσότητα, με την οποία μπορεί να μεταβάλλεται ένα δεδομένο φυσικό μέγεθος. Ωστόσο, όλα τα φυσικά φαινόμενα δεν μεταβάλλονται αναγκαστικά κατά τρόπο ασυνεχή. Ορισμένα, όπως η δράση και η τροχιακή στροφορμή του ηλεκτρονίου,… …   Dictionary of Greek

  • Αϊνστάιν, Άλμπερτ — (Albert Einstein,Ουλμ Γερμανίας 1879 – Πρίνστον ΗΠΑ 1955). Γερμανός θεωρητικός φυσικός, εβραϊκής καταγωγής. Θεμελιωτής της θεωρίας της σχετικότητας, με την οποία είναι συνδεδεμένη η τεράστια φήμη που περιβάλλει το όνομά του. Γιος μικροβιομηχάνου …   Dictionary of Greek

  • αδρόνια — Ομάδα στοιχειωδών σωματίων που αντιλαμβάνονται τις ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις και συμμετέχουν στις έντονες αλληλεπιδράσεις. Όλα τα στοιχειώδη σωμάτια, εκτός από τα λεπτόνια και το φωτόνιο, είναι α. Υπάρχουν δύο κατηγορίες α., τα μεσόνια, δηλαδή… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”